Masal Şehri Kars
KİMLİGİ VE TARİHİ
Kars çayı vadisiyle yüksek platodan ayrılmış bir tepenin üzerinde ve bu tepenin eteklerindeki düzlükte yer alır. Birbirinden farklı iki kısımdan oluşan şehrin eski bölümü Kars çayının açtığı derin vadinin kenarında bulunmakta olup buranın ana merkezini Kars Kalesi oluşturur. Başlıca tarihî yapılar bu kısımdadır. Yeni mahalleler eski kısımla istasyon arasında yer almaktadır. Kars adının Gürcüce kari (kapı) kelimesinden geldiği, buranın Ermenistan ile Gürcistan arasında bulunması sebebiyle “kapıdaki şehir” anlamında Kariskalaki şeklinde anıldığı ileri sürülür. Ayrıca bu adın Türkçe Karsak kelimesine dayandığı ve Bulgar Türkleri’nin Karsak boyunun bölgedeki hâkimiyetinin (m.ö. II. yüzyıl) bir hâtırası olduğu da öne sürülmüştür (İA, VI, 361). Kars adına Bizans literatüründe ilk defa Konstantinos Porphyrogennetos’un eserinde rastlanır. Ortaçağ mahallî kroniklerinde burası için Karuts veya Karuc adının kullanıldığı belirtilir. Bizans kaynaklarında kullanılan Kars adı Arap kaynaklarında da aynı şekilde yer alır. Şehri İbnü’l-Esîr ve Yâkūt el-Hamevî Kars, Fârikī ise Gars adıyla zikreder. Osmanlı kaynaklarında da Kars imlâsıyla geçer. Osmanlı coğrafyacılarının eserlerinin pek çoğunda burası “Türkmen ülkesi”nde muhkem bir kaleye sahip şehir olarak gösterilmiştir.
Kars Mimarisi & Şehir İçi Rotalar
Osmanlı, Rus ve Ermeni mimarilerinin çok guzel örneklerini bir arada görebildiginiz yegane yöre Kars.
Kars'ın Osmanlı'ların Ankara'dan sonra en önemli sınır kenti haline geldigi 16.yy'da, şehirde birçok camii, hamam ve köpru inşaa edimiş.
Kars Rusların egemenligi altında oldugu 1877-1917 yılları arasında, Hollanda'dan gelen mimarlar tarafından yepyeni bir kimlige kavuşmuş, ızgara planlı, birbirine paralel ve dik kesen caddeler uzerinde, Baltık mimari tarzında, bazalt taşından, dış cepheleri sutunlar ve bordur kabartma taşlarla suslenmiş, tek veye iki katlı binalar yapmışlar. Binalarda her odada yer alan şöminelerden, duvarların içinde gizlenmiş borular ile, odanın dört bir köşesine yayılan 'peç' isimli kalorifer sistemi ile ısınmayı saglamış.
Gunumuzde Rus döneminden kalan 230 binanın bir kısmı restore edilmiş ve valilik, kutuphane, konsolosluk, konservatuar, otel olarak kullanılıyor, bir kısmı ise viran halde. Ancak sokaklarda dolaşırken hala o dönemin ihtişamını hissedebiliyorsunuz.
Kars Mimarisi & Şehir İçi Rotalar
Kars kentindeki Rus mimarisini keşfetmek için, Fethiye Camisi'nden başlayıp Yeniçeri Vadisindeki köpruye uzanan 3-4 saatlik bir keşif rotasını izleyerek, harika taş mimari binaların seyrede seyrede yuruyerek gezmek en keyiflisi.
Fethiye Camii aslında Alexander Levski Katedrali adıyla, 1905'de Çarlık Rusya'sı döneminde Rus Ordusu tarafından Ortodoks Kilisesi olarak inşaa edilmiş. 1953'de kubbeleri sökulmuş, 1970'e kadar kapalı spor salonu olarak kullanılmış ve 1985 yılında camiye çevrilmiş ve iki yanına minare eklenmiş.
Şehrin tam merkezindeki Taht duzu mevkiinde Kars Belediye Binası, Rus Konsoloslugu Binası, Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konagı, suvari Tabyası, Ataturk Heykeli ve Kars Aşıklar Otagı binalarını göreceksiniz.
Kaleye dogru ilerlerken paralel caddelerde göreceginiz en guzel binalar ise, İsmet Paşa İlkögretim Okulu, Anadolu Lisesi, Vali Konagı, Defterdarlık, Saglık Mudurlugu binaları ve Ataturk Anıtı.